Business Case voor innovatieve aanpak ‘jeugdzorg op school’

In opdracht van het samenwerkingsverband VO/VSO Midden Holland en gemeente Gouda heeft Vital Innovators een uitgebreide maatschappelijke kosten en baten analyse uitgevoerd voor het innovatieve concept van Jeugd Ondersteuning op School in Midden Holland (JOS).

Middels de internationaal gecertificeerde Social Return on Investment methodiek is, samen met vertegenwoordigers van alle stakeholders, de maatschappelijk impact van JOS in kaart gebracht en het rendement van deze investering berekend.

Achtergrond & hulpvraag

Jeugd Ondersteuning op School (JOS) is een innovatieve samenwerking tussen de GGD, Enver en Kwadraad en is de link met de externe hulpverlening op middelbare scholen in Midden-Holland. De GGD werkt vanuit medisch perspectief (de schoolverpleegkundigen en schoolartsen) en Enver en Kwadraad bieden hulpverlening op school aan leerlingen die vastlopen op verschillende ontwikkelingsgebieden, waardoor het niet goed meer lukt om onderwijs op een prettige manier te volgen. Hierin wordt het systeem (gezin, school, stage, hulpverlening) meegenomen. Doordat de medewerkers op school zitten, zijn de lijnen kort met het onderwijs en kan de leerling onder schooltijd werken aan zijn voortgang.

Al een aantal jaren was deze nieuwe vorm van jeugdhulp onderwerp van gesprek binnen het sociale domein en gemeente. Alle betrokkenen hadden het gevoel dat dit een waardevolle bijdrage leverde, maar onderbouwen en hard maken was moeilijk. Vital Innovators werd daarom eind 2020 gevraagd om alle belanghebbenden te helpen om inzicht te krijgen in de economische en sociale opbrengsten van de JOS dienstverlening.

Aanpak

In het project hebben we onze standaard SROI aanpak gebruikt. 

De SROI methodiek analyseert de maatschappelijke kosten en baten voor alle belanghebbenden (‘stakeholders’) en maakt investeringen en opbrengsten van een innovatie, interventie of nieuwe aanpak inzichtelijk. Hierbij wordt niet alleen de economische winst van een innovatie berekend, maar ook het maatschappelijk rendement dat voor de verschillende stakeholders gecreëerd wordt.

De SROI methodiek volgt een negental formele stappen die leiden tot het gehele kosten/baten model ofwel de “Impact matrix” en de uiteindelijke berekening van de S(ocial) ROI ratio.

Een SROI is geen historische financiële analyse maar levert juist een kwantitatieve prognose van de toekomstige waarde van een innovatie/interventie. Hierbij worden zowel harde als zachte baten (o.a. geluk, welzijn, gezondheid) gemonetariseerd. De methode vereist dat het traject in nauwe samenspraak met alle belanghebbenden plaatsvindt, zodat inzichten en resultaten gevalideerd en onderschreven worden door alle betrokkenen.

Uitvoer

Met de SROI methodiek als framework is in een drietal maanden een maatschappelijke impact bepaling uitgewerkt met een complete prognose berekening voor alle stakeholders. De stakeholder groep bestond uit vertegenwoordigers van alle betrokken partijen in het sociale domein met vertegenwoordiging van samenwerkingsverbanden, scholen, gemeente, JGZ en maatschappelijke hulp aanbieders: SWV-VO-MHR, gemeente Gouda, GGD-JGZ en Enver.

Op basis van een twintigtal interviews, analyse van beschikbare rapporten, literatuuronderzoek, raadpleging landelijke bronnen (NZA, NJI, CBS, VWS, MvOC&W) en validatie van aannames en modellering in drie StakeholderBoard workshops zijn de volgende activiteiten uitgewerkt:

1. Allereerst is het proces van jeugdhulp voor zowel JOS als de ‘standaard aanpak/proces’ voor jeugdhulp nauwkeurig gedetailleerd i.s.m. betrokkenen. Hieruit is gedestilleerd wat de verschillen ‘zonder en met JOS’ zijn voor de Leerling-Hulpverlening Reis en hoe dit daarmee een concrete impact zal hebben op de maatschappelijke waarde. 
2. Hieruit is een duidelijk overzicht en visualisatie gemaakt van de Routes naar Waarde (naar de quadruple aim) en de belangrijkste waarde drivers hierin.
3. De Routes naar Waarde vormden het frame voor de modellering van de SROI Impact Matrix. Hierin zijn de concrete effecten op kosten en baten voor elke betrokken stakeholder gedefinieerd en gelinkt aan de (quadruple aim) doel indicatoren, welke kwantificeerbaar zijn.
4. Het SROI model is geïmplementeerd in een RekenModel waarmee de maatschappelijke impact van JOS is berekend; -extra- kosten en baten over een horizon van 4-6 jaar (school carrière VO leerling). 

Resultaat & vervolg

Het uiteindelijke resultaat was een SROI ratio van 1.4, wat betekent dat de JOS aanpak een duidelijk overall rendement oplevert waarbij de totale baten opwegen tegen de extra kosten. 

De aanbeveling om deze JOS dienst te continueren (en verder door te ontwikkelen) is opgevolgd door gemeente en het samenwerkingsverband, in ieder geval voor een nieuwe periode van 3 jaar. Een mogelijke jaarlijkse update van de (SROI) waarde zal helpen met toekomstige evaluatie en opschaling naar andere gemeentes.

De stakeholder board wilde ook benadrukken dat het SROI traject veel heeft bijgedragen aan het inzicht in en begrip van de bijdragen van de verschillende betrokken partijen. Dit komt ten goede aan de samenwerking en het gezamenlijk verder verbeteren van de dienst.

Daarnaast zijn in het traject de waarde drijvers van de dienstverlening zichtbaar gemaakt. Hiermee kan bv een KPI dashboard voor JOS worden afgestemd om daarmee de kosten-baten te monitoren over tijd. Het kan ook dienen als stuurmiddel voor verdere (proces) verbetering of eventuele opschaling.

Download de brochure voor meer informatie over standaard SROI aanpak.